Web 3.0, hay còn được gọi là Web 3, là thuật ngữ được sử dụng để mô tả thế hệ tiếp theo của World Wide Web. Nó đại diện cho một khái niệm mới về Internet, một phiên bản phát triển và nâng cao so với Web ngày nay. Web 3 hứa hẹn sẽ mang lại một trải nghiệm Internet phi tập trung, mở rộng và công bằng hơn cho tất cả mọi người. Nhưng chính xác thì Web 3.0 là gì? Chúng ta hãy tìm hiểu cụ thể về nó trong bài viết này.
Web 3.0 là gì?
Web 3.0 là một khái niệm mô tả một phiên bản mới của Internet, được xây dựng trên các nguyên tắc của công nghệ blockchain, phi tập trung và sở hữu quyền dữ liệu của người dùng. Nó khác với Web hiện tại, thường được gọi là Web 2.0, ở chỗ Web 2.0 được kiểm soát và định hướng bởi một số ít công ty công nghệ lớn như Google, Amazon, Facebook,…
Web 3 tập trung vào những nguyên tắc quan trọng như sở hữu dữ liệu, quyền riêng tư, hiệu quả và độ tin cậy cao hơn. Nó hứa hẹn mang lại Internet thực sự mở, không có bất kỳ kiểm soát hoặc kiểm duyệt tập trung nào, và đặc biệt cho phép người dùng kiểm soát dữ liệu của riêng mình.
Vậy những cơ sở lưu trữ dữ liệu của web 3.0 là gì? Trong Web 3, các ứng dụng và dữ liệu sẽ được lưu trữ trên các chuỗi khối (blockchain) phi tập trung thay vì trên máy chủ tập trung như hiện nay. Người dùng sẽ có thể kiểm soát quyền sở hữu trí tuệ và dữ liệu của riêng mình, đồng thời các ứng dụng Web3 cũng có thể tương tác với dữ liệu và nhau một cách đáng tin cậy và an toàn.
Bài viết tương tự: Tìm hiểu về mainnet, Mainnet là gì?
Các nguyên lý chính của Web 3
Vậy cơ chế vận hành của web 3.0 là gì? Trên thực tế, web 3 vận hành dựa trên 3 nguyên lý chính: tính phi tập trung, sở hữu dữ liệu, và nền tảng kinh tế mở.
Phi tập trung
Một trong những khía cạnh quan trọng nhất của Web 3 là tính phi tập trung. Điều này có nghĩa là không có một cơ quan hoặc tổ chức trung tâm nào kiểm soát toàn bộ Web3. Thay vào đó, Web 3 sẽ được xây dựng trên các mạng lưới phi tập trung và được duy trì bởi người dùng chứ không phải bởi một tổ chức trung tâm. Hãy lấy một ví dụ để hình dung tính phi tập trung của web 3.0 là gì.
Hãy nhìn vào các mạng lưới phi tập trung trong Web3 là Ethereum, một nền tảng blockchain lớn cho phép xây dựng và chạy các ứng dụng phi tập trung (DApps). Các DApp này không do một tổ chức kiểm soát, mà được phân tán trên mạng lưới Ethereum và được duy trì bởi những người tham gia trong mạng lưới đó.
Sở hữu dữ liệu
Trong Web 2.0 hiện tại, dữ liệu của người dùng thường thuộc sở hữu và được kiểm soát bởi các công ty công nghệ lớn. Web3 tập trung vào việc trao quyền kiểm soát dữ liệu trở lại cho người dùng. Thông qua các ứng dụng Web 3, người dùng sẽ quyết định thông tin nào được chia sẻ và với ai, đồng thời quản lý hoàn toàn dữ liệu của riêng mình.
Ví dụ điển hình về tính năng sở hữu dữ liệu trong Web3 là các ứng dụng lưu trữ dữ liệu phi tập trung (decentralized storage) như IPFS và Filecoin. Thay vì lưu dữ liệu trên máy chủ tập trung, người dùng có thể lưu dữ liệu trên các mạng lưới IPFS hoặc Filecoin, đảm bảo quyền kiểm soát và sở hữu thông tin cá nhân của họ.
Nền tảng kinh tế mở
Web 3 hứa hẹn mở ra một nền kinh tế mới, phi tập trung và công bằng hơn. Các ứng dụng và giao dịch sẽ có thể diễn ra trực tiếp giữa các bên tham gia mà không cần thông qua bên thứ ba như ngân hàng hoặc tổ chức tài chính trung gian. Vậy kỹ thuật đóng vai trò nền tảng kiến tạo nên nền kinh tế mở của web 3.0 là gì?
Kỹ thuật blockchain và tiền điện tử đóng vai trò quan trọng trong kiến tạo nền kinh tế Web3. Chúng cho phép các giao dịch tài chính diễn ra một cách an toàn, minh bạch và hiệu quả trên các mạng lưới phi tập trung. Các dự án như DeFi (Tài chính phi tập trung) đã mở đường cho phát triển của hệ sinh thái tài chính sẽ là trụ cột của nền kinh tế Web3 tương lai.
Tầm quan trọng và triển vọng của Web 3
Web 3 mang đến nhiều lợi ích và triển vọng quan trọng cho tương lai của Internet như:
- Tính riêng tư và sở hữu dữ liệu: Web 3 đảm bảo rằng người dùng sẽ có quyền kiểm soát hoàn toàn đối với dữ liệu cá nhân của mình. Họ có thể kiểm soát xem ai được phép truy cập và sử dụng thông tin nào, giúp tăng cường quyền riêng tư và bảo vệ dữ liệu cá nhân.
- Phân cấp và tính phi tập trung: Bằng cách phân tán quyền lực và loại bỏ điểm kiểm soát trung tâm, Web3 có tiềm năng tạo ra một hệ thống mạnh mẽ và đáng tin cậy hơn. Sự phân tán quyền lực cũng làm giảm nguy cơ tấn công hoặc lạm dụng quyền lực
Mặc dù Web 3 vẫn đang trong giai đoạn phát triển sơ khai, và nhiều người thậm chí còn chưa được tiếp cận đến khái niệm web 3.0 là gì nhưng nó đã nhận được sự quan tâm ngày càng tăng từ cả cộng đồng công nghệ lẫn người dùng. Những dự án và ứng dụng Web3 đầu tiên như Ethereum, IPFS, Filecoin đã cho thấy tiềm năng to lớn của nó trong việc xây dựng một không gian mạng phi tập trung, minh bạch và công bằng hơn.
Mặc dù còn nhiều thách thức phải vượt qua, nhưng tiềm năng của Web 3 là rất lớn. Nó mang đến cơ hội tạo ra một Internet thực sự mở, minh bạch và phân quyền hơn cho tất cả mọi người trên toàn cầu. Cuộc cách mạng Web 3 chỉ mới bắt đầu, và chúng ta chỉ mới nhìn thấy những dấu hiệu đầu tiên.